Làm sao để sử dụng nhang an toàn ?

Chuyện thắp hương trên bàn thờ tổ tiên là một nét đẹp văn hóa truyền thống không thể thiếu trong dịp Tết nguyên đán đối với tất cả các gia đình Việt Nam. Tính đến thời điểm này, chỉ còn chưa đầy tháng nữa là đến Tết, nhu cầu về nhang tăng mạnh.

Rất nhiều người thích dùng hương cuốn tàn vì tin rằng nếu nhà nào thắp hương càng đậu tàn cong nhiều vòng thì càng có nhiều lộc. Quy trình làm nhang quăn phải mất 4 – 5 tháng từ khâu chọn nguyên liệu làm tăm hương, ngâm nguyên liệu, rồi phơi nắng và chẻ tăm hương bằng tay. Nhưng vì mục đích sản xuất nhanh và muốn tăm hương cong xoắn lại không bị gãy nên người ta ngâm hương vào dung dịch axit phốtphoric (H3PO4). Khi cháy, chất này sẽ làm tăng nhiệt độ, giúp hương cháy nhanh. Đây là điều kiện để tăm hương được cuốn tròn lại và không bị gãy. Tuy nhiên, quá trình cháy sẽ tạo ra khí P2O5. Đây là khí độc, nếu ngửi lâu dài có thể gây ngộ độc đường hô hấp, làm võng mạc mắt mờ dần và thị lực có thể giảm nhanh.

Với loại hương có tàn màu tuyết trắng rất đẹp lại khá độc bởi trộn bột đá vôi với mùn cưa (mà đá vôi ẩn chứa nhiều hóa chất, kim loại nặng), đốt hương mùi nồng khó chịu. Ngoài ra, hương còn nhuộm phẩm đỏ để cây hương có màu tươi đẹp. Vì vậy, hương càng thơm nức, tàn cong vút trắng đẹp và “có lộc” thì lại càng bị trộn nhiều hương liệu, hóa chất độc hại. Thêm đó, hương hiện nay để bao lâu cũng không bị mốc là do người sản xuất dùng thêm chất chống rêu mốc có trong công nghiệp sản xuất sơn tường ngoài trời. Khi sử dụng, khói của hương sẽ có mùi khét.

TS. Nguyễn Công Ngữ – Nguyên trưởng phòng Nghiên cứu thực phẩm – Viện Công nghệ sau thu hoạch thuộc Bộ NN-PTNT cho biết, trong làm hương hiện nay, do chạy theo thị hiếu người tiêu dùng, nhiều hộ sản xuất hương đã sử dụng hóa chất là axít photphoric (H3PO4) để ngâm tăm hương.

Khi ngâm tăm hương vào H3PO4 các hợp chất hữu cơ sẽ bị loại bỏ, H3PO4 sẽ kết hợp với xenlulo (thành phần chính của que tre, nứa) tạo thành estephotphat. Sau khi được phơi khô, nước sẽ bay hơi, trên tăm hương sẽ chỉ còn estephotphat. Khi đốt hương, nhiệt độ sẽ làm cho estephotphat thăng hoa dưới dạng andihrit photphoric (P2O5) làm que hương cháy nhanh hơn đồng thời kéo tàn hương có hình cong tròn. Tuy nhiên, các chất khí được sinh ra trong quá trình đốt hương sẽ có chất P2O5. Chất này tồn tại trong không khí, khi tác động lên da sẽ làm da bị mòn; tác động lên hệ hô hấp gây khó thở; tác động lên giác mạc gây ngứa mắt. Vì những lý do này mà khi đi đền, chùa gặp khói hương đốt dày đặc nhiều người có biểu hiện chảy nước mắt, ho sặc sụa…Về lâu dài, nếu tiếp xúc thường xuyên sẽ làm mắt ngày càng mờ đi, thị lực giảm xuống, thậm chí có thể gây mù lòa. Lo ngại hơn, bởi lẽ khi hít phải khói hương có sử dụng H3PO4 trong quá trình ngâm tăm hương, các chất độc hại sẽ không thể tác động ngay, mạnh đến cơ thể, mà nó sẽ tích lũy dần dần, gây nguy hại từ từ cho con người.